Nederlandse kinderen groeien op in een complimentenmaatschappij. Ze worden voortdurend geprezen om hun prestaties. Daarmee leggen we onbedoeld de lat hoog. En dat kan leiden tot een ongezonde vorm van perfectionisme.
“Er worden steeds hogere eisen gesteld aan kinderen,” vertelt Ina Kamsteeg. Ze is orthopedagoog en werkzaam bij de christelijke GGZ-instelling Eleos. “Zowel in het onderwijs als in het gezin.”
Volgens Ina is de hang naar perfectie groot en hechten ouders steeds meer aan goede prestaties op school en in hobby’s. Kinderen voelen al die verwachtingen haarfijn aan. Voor sommigen is dat geen probleem. Maar als het kind er gevoelig voor is, kan het zomaar faalangst ontwikkelen. Ze durven ergens niet meer aan te beginnen omdat ze bang zijn dat het niet goed genoeg zal zijn.“
Steeds maar complimenten geven, is een van de manieren waardoor perfectionisme of faalangst getriggerd wordt. Ina heeft het over een heuse ‘complimentenmaatschappij’: “Complimenten geven is op zichzelf goed. Maar veel positieve opmerkingen zijn gericht op prestaties. Ouders zeggen dan: ‘Die goal die jij maakte, was fantastisch!’ Terwijl een compliment over het proces een veel positievere uitwerking heeft: ‘Wat hebben jullie leuk samen gesport!’ Natuurlijk mag je als het bijvoorbeeld gaat om school bepaalde verwachtingen hebben, maar zorg dat je daarin de balans vindt.”
Helemaal voorkomen dat je kind perfectionistisch wordt, kan volgens Ina niet. “Het kan ook gewoon genetisch zijn.” Maar je kunt je kind wél helpen. Het belangrijkste is dus om niet te pushen. Maar ook het wegmoffelen van faalervaringen is niet goed voor ze. Een voorbeeld: een kleuter bouwt een blokkentoren die genadeloos dreigt om te vallen. Veel ouders zijn dan geneigd in te grijpen zodat de toren toch blijft staan. Maar volgens Ina moet je het juist laten misgaan. “Bespreek daarna wat er gebeurde en laat je kind het nog een keer proberen. Zo leert het dat het niet erg is als dingen niet lukken.” Het belangrijkste is volgens de orthopedagoog dat je je kind accepteert zoals hij is, en niet om wat hij doet. “Wanneer je dat uitstraalt, kan dat heel veel ontspanning en zelfvertrouwen geven.”
Carianne Ros is christentherapeut en personal coach en ziet in haar praktijk veel ouders die zelf worstelen met perfectionisme. “Perfectionisme kán je een enorme boost geven en je helpen heel veel uit jezelf te halen. Dat is mooi. Maar het kan je ook verlammen.” Dat gebeurt volgens haar als er een negatieve ondertoon is. “In onze westerse maatschappij móéten we presteren. Zeker moeders kunnen daar last van krijgen. Dat komt omdat zij meestal relationeler ingesteld zijn dan mannen en vaker de neiging hebben te pleasen. Ik noem dat wel het ‘supermoedersyndroom’ en het is absoluut een vorm van perfectionisme.”
Carianne beschrijft de ‘supermoeder’ als een vrouw met een gezin en een baan, die elke week wil sporten, haar vrienden en familie regelmatig opzoekt en een taak in de kerk en op school heeft. En dan hebben we het nog niet eens over het bijhouden van alle social media-contacten en andere informatiestromen. De supermoeder wil al die taken perfect doen. Ze legt de lat voor zichzelf heel hoog. “Dan leef je in een heel snel tempo. Als blijkt dat je niet alle ballen hoog kunt houden, kan dat een enorm gevoel van falen geven.” Volgens de coach heeft dat zeker effect op de opvoeding. Want vaak moet het hele gezin mee in die prestatiedrang.
Carianne: “Perfectionistische ouders zouden zichzelf deze vraag moeten stellen: ‘Gun ik het mijn kind om te ontspannen en gewoon wat te klooien?’ Want niet alles hoeft nut te hebben. Kijk eens goed naar je zoon of dochter. Welke talenten heeft hij of zij? Laat je kind die talenten in eigen tempo ontwikkelen. Geef je kinderen én jezelf ruimte.”
Dit artikel verscheen eerder in Visie. Kennis maken met Visie? Voor € 15 ontvang je drie maanden lang wekelijks Visie.
In het nieuwe EO-programma De Laatste Downer onderzoeken special reporters Sjoerd Fleur en Eveline Kamperman of zij nog een toekomst voor zichzelf zien in ons land. Samen met presentator Jos de Jager speuren zij naar de nieuwste mogelijkheden om het syndroom van Down vroegtijdig op te sporen.
Erika, de moeder van special reporter Sjoerd, vertelt openhartig wat zij dacht toen ze vlak na de geboorte van Sjoerd zag dat hij Down heeft.
Ik wil graag altijd alles goed doen, en dan voelt het soms wel als falen als iets dan niet goed gaat.
Ik ben een persoon die graag alles goed doet. Als dan iets niet helemaal goed gaat heb ik het gevoel dat ik faal
Laten we alsjeblieft gewoon mens zijn met al onze gaven en tekortkomingen
We leven in een niet perfecte wereld met niet perfecte mensen. Waarom zouden we dan voor onszelf en voor onze kinderen perfectie nastreven? We zijn zoals we zijn en daar is voor een ieder genoeg uit te halen. Ieder mens is uniek en presteert op zijn eigen wijze. Hiermee wil ik niet zeggen dat we elkaar niet kunnen of mogen stimuleren.
Ik ben meestal erg teleurgesteld in mezelf als iets niet lukt.
Ik weet dat het niet hoeft, maar ervaar het vaak wel zo. Gaat er 99 % iets goed en 1 % niet, dan heb ik de neiging om aan dit ene procent te denken. Dit voelt dan niet goed. Ik heb geleerd om hier op te relativeren wat z'n goede uitwerking heeft. Gelukkig mogen wij fouten maken , is dat niet erg!
Het is geheel afhankelijk van de situatie. Vroeger had ik dit heel sterk maar in de loop van de jaren heb ik het perfectionisme enigszins kunnen afbouwen. Nu weet ik dat als het niet gaat zoals het moet, het òf jammer is òf er wel een andere manier voor is (die misschien wel beter blijkt).
Google+
Naam
Bericht
Uw naam
Uw e-mail adres
Naam ontvanger
E-mail adres ontvanger
Uw bericht
Nog meer mooie artikelen van de EO lezen? Meld je aan voor ons gratis online-magazine en ontvang elke twee maanden Het Beste van de EO in je mailbox. Laat je inspireren, reageer of win mooie prijzen!
Voornaam
Tussenvoegsel(s)
Achternaam
E-mailadres *
Vera
23-03-2016